ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Ιωάννης Μητροπολίτης Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης
Η συνείδηση του λαού μας είναι ενιαία
στην προάσπιση των εθνικών μας θεμάτων
Ο Μακεδόνας ιεράρχης σημειώνει ότι οι αρμόδιοι δεν έχουν χειριστεί το Σκοπιανό με την πρέπουσα διπλωματική μαεστρία, τονίζοντας ότι η επίλυση του θέματος δεν αφορά μόνο την αποδοχή του ονόματος.
Συνέντευξη
ΣΤΗ ΜΑΡΙΝΑ ΖΙΩΖΙΟΥ
Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει το ζήτημα των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που βρίσκονται σχεδόν έναν µήνα στις φυλακές της Τουρκίας µε νηφαλιότητα και σοβαρότητα, τονίζει ο µητροπολίτης Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης Ιωάννης, ενώ σηµειώνει µε νόηµα ότι τέτοια περιστατικά δεν πρέπει να γίνονται αντικείµενα πολιτικής εκμετάλλευσης. Ωστόσο επισημαίνει σε µια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στο «Εθνος της Κυριακής» ότι «δυστυχώς το Σκοπιανό δεν το έχουν χειριστεί οι αρµόδιοι µε την πρέπουσα διπλωµατική µαεστρία. Εγιναν λάθη και τα λάθη αυτά βλέπω να συνεχίζονται».
Σεβασµιώτατε, συµµετείχατε στο συλλαλητήριο της Θεσσαλονίκης για το Σκοπιανό. Ποια είναι η αίσθησή σας για την έκβαση της συγκεκριµένης διαπραγµάτευσης µεταξύ της Ελλάδας και της γείτονος χώρας; Πρόκειται για ένα θέµα που χρονίζει εδώ και 25 χρόνια και πολλοί πλέον πιστεύουν ότι ήρθε το πλήρωµα του χρόνου για να επιλυθεί.
Το θέµα αυτό είναι σηµαντικό για την εθνική µας ζωή και την προοπτική των πραγµάτων στην πατρίδα µας.
Δυστυχώς δεν το έχουν χειριστεί οι αρµόδιοι µε την πρέπουσα διπλωµατική µαεστρία. Εγιναν λάθη και τα λάθη αυτά βλέπω να συνεχίζονται. Νοµίζω ότι κάθε κράτος έχει το δικαίωµα του αυτοπροσδιορισµού του ονόµατός του, αλλά στην προκειµένη περίπτωση το όνοµα που επιδιώκει η Δηµοκρατία των Σκοπίων να αναγνωρίσει χρησιµοποιήθηκε µε άλλες σκοπιµότητες εις βάρος της πατρίδας µας. Η ιστορική αλήθεια τα έχει καταγράψει όλα αυτά.
Σε µια εποχή που ανατρέχουµε σε λύσεις που είναι βιώσιµες, η πιο βιώσιµη θα ήταν αυτή που έχει σχέση µε την Ιστορία αυτού του τόπου. Πρέπει να δοθεί όνοµα το οποίο υπήρχε πριν από το µόρφωµα που δηµιουργήθηκε επί Τίτο.
Τα συλλαλητήρια εκφράζουν τη λαϊκή βούληση. Από εκεί και πέρα εξαρτάται από την εκάστοτε κυβέρνηση που ασκεί υπεύθυνα τη διαχείριση του όλου θέµατος πώς θα τα αξιοποιήσει. Κατά το παρελθόν αξιοποιήθηκαν αντίστοιχα συλλαλητήρια από κυβερνήσεις και είχαν τις όποιες επιρροές και τα όποια αποτελέσµατα. Πιστεύω ότι και η σηµερινή κυβέρνηση στη διαπραγµατευτική πορεία της µπορεί να κάνει χρήση των συλλαλητηρίων και να παρουσιάσει στην άλλη πλευρά ότι υπάρχει η βούληση ενός λαού, την οποία δεν µπορεί να παραθεωρήσει. Η συνείδηση του λαού µας, αδιακρίτως πολιτικής τοποθέτησης, είναι ενιαία σε ό,τι αφορά την προάσπιση των εθνικών µας συµφερόντων.
Αναµένετε κλιµάκωση των πιέσεων για να συναινέσουµε σε έναρξη των ενταξιακών διαδικασιών χωρίς προηγούµενη επίλυση του θέµατος της ονοµασίας και του συντάγµατος των Σκοπίων;
Η κυβέρνηση έχει τη δύναµη και τη δυνατότητα να ανταποκριθεί και να λύσει το θέµα µέσα στο πλαίσιο της λύσης που προσδιόρισε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Η επίλυση του θέµατος δεν αφορά µόνο την αποδοχή του ονόµατος από πλευράς της Ελλάδος. Υπάρχουν και οι υποχρεώσεις της γείτονος χώρας. Επιπρόσθετα, η λύση θα πρέπει να έχει και την οµόφωνη αποδοχή του πληθυσµού της, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος της εσωτερικής διαιρέσεως. Ενα µεγάλο ποσοστό του πληθυσµού έχει αλβανική καταγωγή και δεν αποδέχεται αυτήν την ονοµασία, όπως επίσης υπάρχουν βλάχικης και βουλγαρικής καταγωγής.
Πέρασε σχεδόν ένας µήνας που οι Ελληνες στρατιωτικοί βρίσκονται στις φυλακές της Τουρκίας. Εκτός από την ελληνική κυβέρνηση, παρεµβάσεις έχουν γίνει και από ξένους ηγέτες, αλλά χωρίς αποτέλεσµα µέχρι τώρα. Σύµφωνα µε αναλυτές, ένα περιστατικό «ρουτίνας», όπως το χαρακτηρίζουν, έχει λάβει τόσο µεγάλες διαστάσεις και το συνδέουν µε την υπόθεση της έκδοσης των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών. Ποια είναι η άποψή σας;
Οσο µεγεθύνουµε ένα πρόβληµα τόσο πιο δύσκολα επιλύεται. Νοµίζω ότι η διαδικασία της δικαστικής οδού σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο θα µπορούσε να διευκολύνει στην άµεση επίλυση, χωρίς την εµπλοκή άλλων παραγόντων. Η κυβέρνηση αντιµετωπίζει το θέµα µε νηφαλιότητα και σοβαρότητα. Από εκεί και πέρα σε καµία περίπτωση τέτοια περιστατικά δεν πρέπει να γίνονται αντικείµενα πολιτικής εκµετάλλευσης.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ότι επειδή είναι πολύ λεπτές οι ισορροπίες στην ελληνοτουρκική µεθόριο, ο κίνδυνος ενός «ατυχήµατος» είναι υπαρκτός. Πιστεύετε ότι είναι βάσιµες αυτές οι φοβίες;
Φοβίες πάντοτε υπήρχαν και θα υπάρχουν. Είναι σηµαντικό να οικοδοµήσουµε ένα κλίµα εµπιστοσύνης και να µεταφέρουµε το µήνυµα της ειρήνης και της συνεργασίας των λαών, που είναι αναγκαίο στις µέρες µας. Τα θέµατα αυτά βρίσκονται συχνά σε µια επικαιρότητα, µια έκφραση αγωνίας. Αν το όλο θέµα το χειριστούν σε επίπεδο µακράς προοπτικής και η µία κυβέρνηση και η άλλη, νοµίζω ότι η βελτίωση των διµερών σχέσεων είναι ικανή να αποτρέψει όλες αυτές τις εκδοχές.
Γενικότερα η Ελλάδα είναι στο επίκεντρο διεκδικήσεων από τρεις συνορεύουσες χώρες: Αλβανία-Τσάµηδες, Σκόπια-Ονοµασία, Τουρκία-ΑΟΖ. Πώς κρίνετε τη χρονική συγκυρία σε σχέση µε τη γενικότερη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα µας την τελευταία δεκαετία;
Στο χέρι µας είναι να βρούµε την ικανότητα και τη δυνατότητα να αντιµετωπίσουµε όλες αυτές τις καταστάσεις, οι οποίες ιστορικά πάντα είχαν την παρουσία τους στα δρώµενα γύρω από τη χώρα µας. Η ενότητα στον λαό µας είναι η µεγάλη δύναµη που µπορεί να αποτρέψει όλες αυτές τις βλέψεις, ώστε να µην έχουν καµία έκφραση εφαρµογής. Αχρηστεύονται µέσα από τη δική µας αντίσταση, την ενότητα, αλλά και από την ανορθωτική πορεία της οικονοµίας µας. Μια χώρα σήµερα µπορεί να σταθεί και να είναι υπολογίσιµη όταν έχει οικονοµική ευµάρεια.
Η κυβέρνηση που χειρίζεται τα θέµατα αυτά είναι αναγκαίο να έχει τη στήριξη απ’ όλες τις πολιτικές δυνάµεις και πρέπει να υπάρχει µια συναινετική πορεία. Κοινός τόπος όλων των πολιτικών παρατάξεων είναι το συµφέρον της χώρας και του λαού µας. Αν ενώσουν όλοι τις δυνάµεις τους και υπάρξει µια συνέργεια, η οποία δεν θα καταργήσει την αυτοτέλεια ουδενός, θα επιφέρει καρπούς για τους οποίους µετά θα είµαστε περήφανοι.
Ο πρωθυπουργός κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Τήνο, σε δηλώσεις του σχετικά µε το Πανελλήνιο Ιδρυµα Ευαγγελιστρίας Τήνου, σηµείωσε ότι «επανερχόµαστε στην κανονικότητα, στο νοµικό καθεστώς που παραδοσιακά υφίσταται από το 1823 που ιδρύθηκε το Ιδρυµα. Πιστεύω ότι η Εκκλησία είναι κλήρος και λαός, όχι µόνο κλήρος». Ολη αυτή η φασαρία γίνεται για να λάβει η τοπική κοινωνία µερίδιο από τα έσοδα ή υπάρχει κάτι άλλο;
Ως προς τη διατύπωση του πρωθυπουργού συµπληρώνω και όχι µόνο λαός. Στο Ιδρυµα της Τήνου δεν αποκλείσθηκε η παρουσία του λαού, ούτε έγινε ποτέ κάτι αδιαφανές από πλευράς της Εκκλησίας. Είναι δυνατόν να µην έχει λόγο ο κληρικός, ο µητροπολίτης σε θέµατα που αφορούν την Εκκλησία και να έχει ο λαός;
Συµφωνώ ότι πρέπει να έχουν λόγο και ο κλήρος και ο λαός, αλλά τον πρώτο λόγο σε µια τέτοια συνεργασία πρέπει να τον έχει ο επίσκοπος. Οχι γιατί ο επίσκοπος θα διαχειρίζεται χωρίς τον λαό τα λεγόµενα έσοδα. Ασφαλώς υπήρχε και θα υπάρχει πάντοτε η διαφάνεια. Νοµίζω, όµως, ότι στο θέµα αυτό υπάρχουν πεισµατικές τοποθετήσεις, οι οποίες τελικά δεν εξυπηρετούν ούτε την εύρυθµη λειτουργία του Ιδρύµατος, αλλά ούτε και τη Δικαιοσύνη εξ επόψεως συµµετοχής, έστω και επί ίσοις όροις των φορέων που έχουν σχέση µε την τοπική κοινωνία και µε την τοπική Εκκλησία. Ασφαλώς και πρέπει να υπάρχει η ενότητα, αλλά η ενότητα δεν µπορεί να καταργήσει την παρουσία και την αξία του επισκοπικού θεσµού µέσα σε µια τοπική Εκκλησία. Το θέµα έπρεπε να αντιµετωπιστεί µε µεγαλύτερη προσοχή και σε καµία περίπτωση η Εκκλησία δεν διεκδικεί έναν ρόλο απαξίωσης προς το λαϊκό στοιχείο. Η Εκκλησία και από αυτό το παγκάρι που υπάρχει, το οποίο δεν έχει όσα διαφηµίζουν ότι έχει, υπηρετεί τον λαό και τις ανάγκες του σε όλα τα επίπεδα, είτε της φιλανθρωπίας, είτε του πολιτισµού, είτε οποιασδήποτε άλλης ανάγκης προκύπτει.
Εδώ και καιρό υπάρχουν πολλές φωνές που ζητούν τον διαχωρισµό Εκκλησίας - Πολιτείας. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να αλλάξει το Σύνταγµα της Ελλάδος. Οι σχέσεις και των δύο πλευρών δοκιµάζονται σε µια σειρά ζητηµάτων. Γιατί υπάρχει αυτή η ένταση και πού µπορεί να οδηγήσει;
Η ένταση αυτή έως έναν βαθµό είναι τεχνητή. Υπάρχουν άνθρωποι που φροντίζουν µε κάθε τρόπο και σε υπηρεσιακό επίπεδο να δηµιουργούν προβλήµατα και προσκόµµατα στο έργο της Εκκλησίας. Σε επίπεδο κορυφής, όµως, υπάρχει συνεργασία της Πολιτείας και της Εκκλησίας, όπως και σε επίπεδο θεσµών για την εξεύρεση λύσεων όπου υπάρχουν προβλήµατα για το καλό του τόπου. Δεν υπάρχει αυτήν τη στιγµή κάτι που να αποτελεί στοιχείο σύγκρουσης και αντιπαράθεσης σε ό,τι αφορά την υπόσταση και την ύπαρξή µας. Τα περί αντιθέτου λεγόµενα είναι απαρχαιωµένα και αφορούν σε θεωρίες που είναι ξεπερασµένες. Ο ιστορικός ρόλος της Εκκλησίας, που υπήρξε πάντοτε ευεργετικός για το έθνος και την πατρίδα, και σήµερα έχει την αξία και την αποστολή του.
Εκφράζονται συχνά στον χώρο της Εκκλησίας απόψεις ξενοφοβικές, µισαλλόδοξες, απέναντι σε οτιδήποτε διαφέρει από το κυρίαρχο κοινωνικό πρότυπο. Είναι σύµφωνη αυτή η ρητορική µε την ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία;
Η Εκκλησία είναι η αγκαλιά του Θεού για όλους τους ανθρώπους και δεν ξεχωρίζει κανέναν. Ο Χριστός είπε «Τον ερχόµενον προς µε ου µη εκβάλω έξω». Το ορθόδοξο ήθος δεν αποµονώνει, και η Εκκλησία είναι ένας τόπος που ο καθένας µπορεί να βρει την παρηγοριά, τη στοργή, τη θεραπεία. Ο σκοπός και το έργο της δεν είναι ούτε να δικάσει ούτε να αποτρέψει κανέναν. Είναι ο τόπος που µεταποιείται το φθαρτό σε άφθαρτο, το ψεύτικο γίνεται αληθινό. Τα άκρα, λένε στα Μαθηµατικά, εις το άπειρο συναντώνται. Το πρότυπο στη ζωή της Εκκλησίας δεν είναι οι ακραίες φωνές που ενδεχοµένως ακούγονται. Η ζωή του ανθρώπου είναι ένα μυστήριο, το ίδιο και η ψυχολογία του, γι’ αυτό χρειάζεται να υπάρχει µια σοβαρότητα και µια αντιμετώπιση όλων των θεμάτων με πνεύμα αγάπης και εξισορροπιστικής διάθεσης. Ωστόσο δεν μπορεί η Εκκλησία να υιοθετήσει τη ζωή της απιστίας ως τρόπο ζωής των.